5 vojnih inovacija u civilnoj upotrebi
Današnje doba karakteriše rapidan razvoj tehnologije i njena sve veća (zlo)uoptreba. Većina upravo tih inovacija postale su deo svakodnevnog života civilnog društva, a nastale su upravo za potrebe vojne industrije.
Tehnologija je uvek igrala glavnu ulogu i bila opredeljujući faktor pobede u sukobima, bilo da je reč o tehnici koja je korišćena pre 100 ili više godina ili u novijim sukobima. Pravilo u militarističkoj tehnološkoj sferi je plasman tehnologije u civilno društvo nakon 30-50 godina. U vreme nastanka tehnika ima uspešnu upotrebnu vrednost, a nakon višedecenijske upotrebe ta tehnologija počinje da gubi na značaju za militarističke svrhe jer nastaju nova, značajnija i bolja dostignuća, a u civilnoj sferi doživljava pravi bum.
1. Računari
Računari su korišćeni za specijalizovane vojne namene. Upravo je Drugi svetski rat bio reper za njihovo unapređenje. U tom periodu razvijen je prvi elektronski digitalni računar nazvan „Colossus“ čija je namena bila dešifrovanje poruka koje su slale nacističke mašine za enkripciju.
Ovi računari doprineli su pobedi u ratu i započeli doba modernih digitalnih računara, a sve veći napredak u tehnologiji i nanotehnologiji omogućio je rapidne funkcije, multitasking i drastično smanjenje formata istih, tako da ih je danas moguće nositi u dzepu.
2. Internet
Internet je danas vrlo popularan medij za razmenu informacija i trenutno je dostupan ne samo putem računarskih mreža, već i putem komunikacijskih satelita, radio signala, kablovske televizije, telefona, mobilne telefonije, optičkih vodova, električnih žica.
DARPA – američka Agencija za napredne istraživačke odbrambene projekte 1973.godine, pokrenula je program za istraživanje i razvoj tehnologija za međusobno povezivanje različitih vrsta mreža. Cilj je bio da se razvije mreža za povezivanje računara Ministarstva odbrane na tri različite lokacije. Prva veza između računara na novom ARPAnetu uspostavljena je 29. oktobra 1969. u 22:30, čime je stvorena prva u svetu operativna mreža za prebacivanje paketa. Do decembra, mreža je bila u funkciji, a prva e-pošta poslata je preko nje 1972. godine.
Kako je i napomenuto, internet je razvijen u istraživačkom programu DARPA, ali njegovom unapređenju, ekspanziji i razvoju doprineli su i drugi brojni akteri na Intrenacionalnom planu: IAB – odbor za Internet aktivnosti osnovan 1983. godine da bi vodio razvoj paketa TCP / IP Protocol Suite i pružio istraživačke savete Internet zajednici, NSF – Američka nacionalna naučna fondacija 1986. pokrenula je razvoj NSFNET-a koji danas pruža veliku matičnu komunikacionu uslugu Interneta, NASA – Nacionalna uprava za vazduhoplovstvo i svemir i američko Ministarstvo za energetiku, NORDUNET u Evropi i drugi.
3. GPS – Global Positioning System
Globlani sistem za pozicioniranje ili GPS nastaje za vreme ratnih godina, sredinom XX veka. Ratna mornarica Sjedinjenih država, sprovela je istraživanja i eksperimente satelitske navigacije 1960-ih. kako bi mogla da precizira lokaciju i prati američke podmornice koje su nosile nuklearne rakete. Početkom 1970-ih, Ministarstvo Odrbane je pretendovalo da obezbedi stabilan sistem satelitske navigacije koriščenjem satelita. Prvi sistem za navigaciju sa vremenskim i dometnim satelitom (NAVSTAR) pokrenut je 1978. godine. Satelitski sistem počeo je sa radom 1993. godine. NAVSTAR je mreža američkih satelita koji pružaju usluge globalnog sistema za pozicioniranje (GPS). 24 glavna GPS satelita kruže oko Zemlje u vremenskom razmaku od 12 časova, šalju sinhronizovani signal za svaki pojedinačni satelit.
Ovaj sistem je bio savršen za otkrivanje i praćenje vojnika na bojnom polju, ali i za identifikovanje ciljeva, poboljšanje mapiranja, praćenje putanja aviona i drugo. Kako se tehnologija širila i napredovala, postala je sastavni deo civilnog sveta. Sada smo navikli da imamo GPS u svakodnevnom životu koristeći mobilne telefone. Kada je reč o civilnoj upotrebi, pomoću GPS, uvek možete da utvrdite vašu ili lokaciju neke druge osobe, kretanje vozila, praćenje gradskog prevoza i drugo.
4. Night Vision – “Noćni vid“
Tokom Drugog svetskog rata, nemačka vojska je prva razvila vojne uređaje za noćno osmatranje. Korišćeni su na bojnom polju u toku noćnih časova kako bi utvrdili kretanje neprijateljske vojske. Omogućavanje prenosivosti uređaja i njegovo postavaljanje na jurišne puške Sturmgevehr 44, predstavlja začetak ekspanzije u vojnoj upotrebi. Danas, “noćni vid“, uveliko je u upotrebi kamera civilnog društva, čak se ugrađuje u automobile kako bi se poboljšala sigurnost i olakšala vožnja.
NVIS – sistem za snimanje noćnog vida koristi se za pojačavanje slike u uslovima smanjenog osvetljenja. Novi uređaji registruju kretanja zasnovana na telesnoj toploti, proizvodeći slike koje liče na negativne fotografije, a funkcioniše pomoću infracrvenog svetla (infrared).
Primena uređaja i aplikacija noćnog vida najčešća je u vojsci, sektoru bezbednosti, navigaciji i otkrivanju skrivenih objekata, lovu i drugo.
Kako se primenjuju? Njihova primena prevashodno zavisi od svrhe. Mogu se montirati na oružju i omogućavaju dobijanje jasnog i unapređenog pogleda na posmatrani objekat. Može se koristiti u vidu infracrvenih naočara koje omogućavaju nesmetano kretanje kroz nepoznate mračne objekte, a vrlo često je sastavna komponenta sistema tehničke zaštite – kamera.
